آموزش برق صنعتي

کنتاکتور ، یکی از پرکاربردترین تجهیزات برق صنعتی است. در این مقاله، کامل به جواب سوال " کنتاکتور چیست " خواهید رسید.  اگر بخواهیم یک تعریف ساده از کنتاکتور داشته باشیم می‌گوییم، کنتاکتور تجهیزی است که در آن با استفاده از خاصیت الکترومغناطیس تعدادی کنتاکت به یکدیگر وصل یا از یک دیگر جدا می‌شوند.

کنتاکتور یک نوع خاص از رله است. اما یک تفاوت پایه‌ای بین کنتاکتور و رله وجود دارد. آن هم اینست که کنتاکتور بیشتر در دستگاهایی کاربرد دارد که ظرفیت تحمل جریان بالاتری دارند. در حالی که رله معمولا برای دستگاه‌هایی با جریان پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این هم توجه داشته باشید، که کنتاکتورها ساختاری بهم پیوسته دارند و به راحتی قابل نصب می‌باشند.

اجزای کنتاکتور چیست؟

• کنتاکت یا تیغه اصلی : این قسمت از کنتاکتور، مهمترین وظیفه، یعنی انتقال جریان در این تجهیز را بر عهده دارد. این قسمت شامل کنتاکت قدرت، کنتاکت کمکی و فنرهای کنتاکت می‌باشد.

• بوبین : بوبین کنتاکتور، سیم‌پیچی است که باعث ایجاد خاصیت مغناطیسی می‌شود.

• کویل : نیروی محرکه‌ای که برای تغییر وضعیت کنتاکت‌ها مورد نیاز است، توسط این قسمت تامین می‌شود.

• محفظه عایقی : قسمت داخلی تجهیز، درون این محفظه قرار می‌گیرند.

• نگهدارنده بوبین : این قسمت روی بدنه قرار دارد و معمولا رنگ متفاوتی با بدنه دارد. از این قسمت برای نگه داشتن بوبین استفاده می‌شود.

حال که جواب سوال " کنتاکتور چیست" را گرفتیم، بهتر است در ابتدا با اجزای این تجهیز آشنا شویم. کنتاکتور معمولا از پنج بخش اصلی تشکیل شده است که در ادامه آنها را نام بردیم:

البته لازم به ذکر است که کنتاکتور دارای اجزای دیگری مانند ترمینال، هسته، صفحه فلزی، قسمت کنترل جرقه و ... نیز می‌باشد.

نحوه عملکرد کنتاکتور چگونه است؟

همانطور که گفتیم، کنتاکتور به کمک خاصیت الکترومغناطیس تعدادی کنتاکت را به یکدیگر وصل یا از یکدیگر جدا می‌کند. این خاصیت در کنتاکت‌ها در جهت اتصال قطع و وصل و یا تغییر اتصال مدار استفاده می‌شود. کنتاکتور از دو هسته‌ی E  و U شکل تشکیل می‌شود.  که یکی ثابت و دیگری متحرک است. کنتاکتور در رنج‌ جریان‌ و توان‌های متفاوتی تولید می‌شود.
کنتاکتور بیشتر در دستگاهایی استفاده می‌شود که باید به طور مکرر با قطع و وصل شدن مدار روشن و خاموش شوند. این تجهیز در دستگاه‌های الکتریکی، وظیفه قطع و وصل قسمت تغذیه توان که به بار ختم می‌شود را بر عهده دارد.
همانطور که گفتیم در کنتاکتور یک قسمت به اسم هسته متحرکت وجود دارد که توسط فنری از قسمت ثابت جدا نگه داشته می‌شود. تعدادی کنتاکت عایق هم به هسته متحرک متصل هستند که با آن حرکت می‌کنند. در قسمت ثابت هسته نیز تعدادی کنتاکت دیگر، قرار دارند. در حالت وصل، تیغه‌ متحرک کنتاکتور، تحت نیروی الکترومغناطیسی بوده و با کنتاکت ثابت در تماس است.

ساختار کنتاکتور به چه صورت است؟

به طور معمول کنتاکتور‌ها دارای چند کنتاکت می‌باشد. تعدادی از آن‌ها از نوع کنتاکت‌های بسته می‌باشند که به اصطلاح NC نامیده می‌شوند و تعدادی دیگر کنتاکت باز که به آن‌ها NO  می‌گویند.
این کنتاکت‌ها قدرت عملکردی را در زمانی که بویین کنتاکتور برق‌دار شده است فراهم می‌کنند. به این مورد هم توجه داشته باشید که کنتاکتور‌ها بیشتر همراه با موتور الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کنتاکتور می‌تواند رنج وسیعی از جریان را پوشش دهد و در هر رنج از جریان‌ها، از جریان کم تا هزاران آمپر و ولتاژهای 25 تا هزاران  ولت مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنتاکتور به این دلیل بیشتر در بارهایی با جریان بالا مورد استفاده می‌باشد که ظرفیت بالایی برای عمکرد در جریان‌های بالای 5000 آمپر و توان بالاتر از 100 کیلووات دارد.
علاوه براین کنتاکتورها در ابعاد مختلفی از ابعاد کوچک دستی تا سایز‌های بزرگتر در بازار موجودند.

انواع کنتاکتور را بشناسید

بعد از آشنایی با کنتاکتور و اجزای سازنده آن، خوب است که با انواع این تجهیز آشنا شویم:

کنتاکتور قدرت سه فاز:

کنتاکتور سه فاز ( قدرت) در زیر شاخه ادوات سوئیچینگ قرار می‌گیرد که شرایط را برای قطع و وصل ایمن مدارهای برق با مکانیزم مغناطیسی، فراهم می‌نماید.  تجهیزی با قابلیت کنترل از دور است که تنها با اعمال ولتاژ به بوبین تحریک می‌شود و به محض قطع شدن ولتاژ تغذیه بوبین، هیچ گونه اتصالی برقرار نمی‌ماند. از دیگر ویژگی منحصر به فرد کنتاکتورها به نسبت سایر کلیدها، تعداد بالای قطع و وصل به صورت پی در پی می‌باشد.

کنتاکتور کنترلی یا فرمان :

کنتاکتور کنترلی برای قطع و وصل مدار فرمان استفاده می شود و عموما توان قطع کمی دارد. در صورتی که برای مدار فرمان خود از کنتاکتور سه فاز قدرت استفاده کنید، هزینه اضافی را بر خود تحمیل کرده‌اید.

کنتاکتور خازنی سه فاز :

کنتاکتور خازنی سه فاز، تخصصا برای قطع و وصل خازن در بانک خازنی استفاده می‌شود و با مقاومتی که در لحظه وصل خازن در مدار وارد می‌کند، شدت جریان اولیه را کاهش می‌دهد و به این صورت طول عمر خازن را افزایش می‌دهد. حال که فهمیدیم انواع مختلف کنتاکتور چیست؟ به معرفی برندهای معروف این تجهیز می‌پردازیم.

کنتاکتور تک فاز:

کنتاکتور تک فاز یا ماژولار برای انواع مصرف تک فاز با مکانیزم کلیئ مغناطیسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این تجهیز، به کنتاکتور بیمارستانی، بیصدا و یا ساختمانی هم معروف است. از این نوع کنتاکتور در سیستم‌های هوشمندسازی بسیار استفاده می‌شود.

برند‌های معتبر کنتاکتور را بشناسید

با بررسی برندها و انواع کنتاکتور‌ها، در این مقاله  چند برند معتبر از این تجهیز را به شما معرفی می‌کنیم. همانطور که می‌دانید اما ما 5 برند معتبر در کنتاکتور را به شما معرفی می‌کنیم.

• کنتاکتور اشنایدر

• کنتاکتور زیمنس

• کنتاکتور LS ال اس

• کنتاکتور هیوندای

• کنتاکتور پارس فانال

در مطالب آینده در مورد برندهای معروف و معتبر این تجهیز، اطلاعات بیشتری را به شما ارائه می‌دهیم.

کاربرد کنتاکتور چیست ؟

امروزه از کنتاکتورها در بسیاری از کاربردها استفاده می‌شود. در ادامه تعدادی از این کاربردها را بررسی می‌کنیم:

• کاربرد کنترل نور افکنی : از کنتاکتورها در مراکز و ساختمان‌های بزرگ و کوچک، برای کنترل نورپردازی استفاده می‌شود. مثلا با استفاده از این تجهیز، در یک ساختمان مسکونی، اداری یا تجاری، می‌توان سیستم نورپردازی را کنترل کرد.

• استارتر مغناطیسی : از نوع خاصی از کنتاکتورها می‌توان برای تامین توان الکتروموتورها استفاده کرد.

• کنتاکتور خلاء : این نوع از کنتاکتورها فقط در سیستم‌های AC استفاده می‌شوند.

علاوه بر این موارد، کنتاکتورها برای کنترل بارهای مختلف الکتریکی اعم از الکتروموتورها، بانک‌های خازنی، مدارات روشنایی، گرمکن‌های الکتریکی و سایر تجهیزات الکتریکی و بسیاری کاربردهای دیگر استفاده می‌‎شوند.

جمع بندی :

همانطور که گفتیم کنتاکتور از مهم‌ترین تجهیزات صنعت برق به حساب می‌آید که در بسیاری از اماکن مورد استفاده قرار می‌گیرد. ما در این مقاله سعی کردم یک تعریف کلی درباره کنتاکتور به شما بدهیم . در مقالات بعدی با کنتاکتور و نکات مهم آن بیشتر آشنا خواهیم شد.
انواع کنتاکتور با برند‌های معتبر در سایت تسلاکالا با آدرس www.teslakala.com موجود است. شما می‌توانید برای استعلام قیمت کنتاکتور و خرید آن به سایت تسلاکالا مراجعه کنید.